สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  สถานเอกอัครราชทูต
สาธารณรัฐเชกประจำประเทศไทย  สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม  สมาคมสร้างคุณค่าในประเทศไทย  ได้จัด
นิทรรศการภาพถ่ายประวัติศาสตร์ไทยชุด  “มองสยามผ่านสายตาสองนักเดินทางอย่างเอ็นริเก้  สตังโก้  วรัส  และ
โจเซฟ  โกเรนสกี้”  เมื่อวันที่  28  กรกฎาคม – 18  สิงหาคม  2547  ณ  หอศิลปวัฒนธรรมภาคใต้  มหาวิทยาลัย
สงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  ทั้งนี้เมื่อเวลา  10.00  น.  วันที่  28  กรกฎาคม  2547  โดย  ฯพณฯ  HE. Dr. Jiri  
Sitler  เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐเชกประจำประเทศไทย  และนายบุรี  แก้วเล็ก  ผู้ตรวจราชการกระทรวงวัฒนธรรม  
ได้ให้เกียรติเป็นประธานพิธีเปิด
         รองศาสตราจารย์ระวีวรรณ  ชอุ่มพฤกษ์  ผู้อำนวยการสถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา  มหาวิทยาลัย
สงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  กล่าวว่าการจัดนิทรรศการภาพถ่ายหากยากครั้งนี้  สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา  
ได้รับเกียรติจากสถานเอกอัครราชทูตสาธารณรัฐเชกประจำประเทศไทย  สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม  ได้ประสาน
ภาพถ่ายจากพิพิธภัณฑ์สถาน  Naprstek  ณ  กรุงปราก  ประเทศสาธารณรัฐเชก  ภาพที่จัดแสดงมีจำนวนทั้งสิ้น  70  ภาพ  
เป็นภาพถ่ายประวัติศาสตร์สยามที่เอ็นริเก้  สตังโก้  วรัส  และโจเซฟ  โกเรนสกี้  ชาวเชก  ได้ถ่ายไว้เมื่อสมัยที่ได้
เดินทางมาประเทศไทยในปี  ค.ศ. 1895  และ  ค.ศ. 1901  เป็นภาพถ่ายเกี่ยวกับพระมหากษัตริย์  พระราชวงศ์  ธรรมชาติ  
วัด  และวิถีชีวิต  เป็นต้น  ภาพเหล่านี้มีคุณค่ายิ่งสำหรับประเทศไทย  การจัดแสดงนิทรรศการภาพถ่ายครั้งนี้จัดขึ้นเมื่อวันที่  
28  กรกฎาคม – 18  สิงหาคม  2547  ณ  หอศิลปวัฒนธรรมภาคใต้  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  
เพื่อเผยแพร่ภาพถ่ายที่หากยากที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ไทยให้แก่นักเรียน  นักศึกษา  และผู้สนใจ  และร่วมเฉลิม
พระเกียรติ  72  พรรษา  สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  พระบรมราชินีนาถ
         ฯพณฯ  HE. Dr. Jiri  Sitler  เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐเชกประจำประเทศไทย  กล่าวว่าภาพถ่ายที่จัดแสดง
ครั้งนี้มาจากผลงานการเก็บรวบรวมของพิพิธภัณฑ์  Naprstek  ที่กรุงปราก  ประเทศสาธารณรัฐเชก  พิพิธภัณฑ์นี้ก่อตั้งขึ้น
เพื่อสนับสนุนวัฒนธรรมที่ไม่ใช่ของชาวยุโรป  โดยผู้ใจบุญชาวเชกที่มั่งคั่งในศตวรรษที่  20  และยังคงอยู่ตราบเท่าทุกวันนี้  
มิสเตอร์  Naprstek  ผู้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ยังคงส่งเสริมการเดินทางของนายเอ็นริเก้  สตังโก้  วรัส  ผู้ถ่ายภาพชุดนี้
อีกด้วย  วรัสได้มาถึงสยามเมื่อเดือนมีนาคม  1897  ส่วนนายโจเซฟ  โกเรนสกี้  ได้มาถึงสยามในปี  1901  นายวรัส
เป็นช่างภาพที่มีความกระตือรือร้นเป็นอย่างมาก  เห็นได้จากการที่เขาแบกกล้องอันหนักไปตลอดการเดินรอบโลก  
พร้อมกับนำรูปภาพอันวิเศษกลับมาด้วย  หนังสือที่เขาเขียนก็เป็นหนังสือที่อ่านง่ายและได้รับความนิยมเป็นอย่างยิ่ง
         ในสมัยรัชกาลที่  5  ชาวเชกมีความสนใจในประเทศอันน่าพิศวงและความมีมิตรไมตรีของประเทศท่านเป็น
อย่างมาก  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นกษัตริย์ที่มีชื่อเสียงในการวางรากฐานความสัมพันธ์อันเหนียวแน่นระหว่าง
ไทยและยุโรป  สิ่งเหล่านี้เห็นได้จากงานของนายวรัสที่ฉายพระรูปของพระองค์ท่านครั้งที่เสด็จประพาสยุโรปในปี  
1897
         “กระผมใคร่ที่จะแสดงความขอบคุณพิพิธภัณฑ์  Naprstek  ต่อการเตรียมการในงานนิทรรศการชุดนี้  กระทรวง
วัฒนธรรม  และสถานเอกอัครราชทูตอเมริกา  ที่ได้มอบพลังและความอุตสาหะอันมากมายในการจัดงานครั้งนี้  
กระผมรู้สึกขอบคุณกระทรวงวัฒนธรรมที่ได้มีนิทรรศการภาพถ่ายครั้งนี้ซึ่งได้จัดแสดงมาแล้ว  2  ครั้ง  ที่หอศิลป์สิริกิติ์
และศูนย์การค้าสยามดิสคัฟเวอรี่  กรุงเทพฯ  อีกทั้งยังจัดแสดงที่หอจดหมายแห่งชาติสุพรรณบุรี  เชียงใหม่  และ
พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติขอนแก่นอีกด้วย  สถานทูตสาธารณรัฐเชก  ยังมีความมุ่งหมายที่จะผลิตหนังสือที่รวบรวม
ภาพถ่ายและข้อความจากหลาย  ๆ  ช่วงระยะเวลาที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างสาธารณรัฐเชกและประเทศไทย”  
เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐเชกประจำประเทศไทยกล่าว
         เอ็นริเก้  สตังโก้  วรัส  (1860 – 1932)
         เอ็นริเก้  สตังโก้  วรัส  เกิดในปี  ค.ศ. 1860  ที่บัลแกเรีย  อันเป็นสถานที่ที่บิดาของเขาทำหน้าที่ทูตอยู่  
วรัสได้เริ่มต้นออกเดินทางในปี  ค.ศ. 1880  โดยมีจุดหมายปลายทางอยู่ที่แอฟริกา  เขาได้ท่องเที่ยวไปถึงโมรอคโค
และแกมเบีย  และใช้เวลาอยู่ที่  Ivory  Coast  เพื่อรักษาตัวจากโรคมาเลเรีย  ช่วงเวลานั้นเองที่วรัสได้เริ่มต้น
การเป็นช่างภาพเป็นครั้งแรก  ซึ่งอาชีพนี้ได้ติดตัวเขาไปตลอดการเดินทางในภายหลังและทำให้เขามีรายได้เพิ่มขึ้น
ด้วยการขายภาพ  ในช่วงเวลาดังกล่าวเขาได้เริ่มส่งภาพที่บันทึกไว้ระหว่างการเดินทางไปที่พิพิธภัณฑ์  Naprstek  
ในกรุงปราก  พิพิธภัณฑ์นี้ก่อตั้งขึ้นโดยนาย  Vojta  Naprstek  บุคคลสำคัญที่มีความสนใจอย่างแรงกล้าในเรื่อง
ของวัฒนธรรมเอเชียและแอฟริกา  พิพิธภัณฑ์  Naprstek  นี้ยังเป็นพิพิธภัณฑ์ในสาธารณรัฐเชกแห่งเดียวที่มี
ความสนใจและศึกษาเป็นพิเศษในเรื่องของศิลปวัตถุและโบราณวัตถุที่ไม่ได้อยู่ในประเทศแถบยุโรป
         ในปี  1895  วรัสได้เดินทางมาที่เอเชีย  โดยออกเดินทางมาจากอเมริกาเหนือมาถึงญี่ปุ่น  สิงคโปร์  
บอร์เนียว  นิวกินี  และประเทศไทย  เขามาถึงกรุงเทพฯ  ในเดือนมีนาคม  1897  ช่วงเวลาที่เขาอยู่ที่นี่เขาได้บรรยาย
ถึงกรุงเทพฯ  และอยุธยา  ในหนังสือของเขาที่ชื่อว่าอาณาจักรแห่งช้างเผือก  (In  the  Country  of  the  White  
Elephant)  เขาได้จับเอาความสวยงามของธรรมชาติ  วัฒนธรรม  และชีวิตที่เรียบง่ายของผู้คนมานำเสนอในรูปแบบที่
น่าสนใจและเรื่องราวที่น่าทึ่ง  วรัสยังเป็นผู้ที่ได้เห็นการออกเดินทางประพาสยุโรปของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
อีกด้วย  มีหลายครั้งหลายตอนด้วยกันที่เขานำรูปภาพที่เกี่ยวข้องกับราชวงศ์ไปลงในหนังสือที่เขาเขียน  วรัสได้เดินทาง
ออกจากประเทศไทยและกลับยุโรปในปีต่อมา  เขาได้แต่งงานและมีบุตร  2  คน  ซึ่งในภายหลังเขาได้แยกทางกับ
ภรรยาและนำบุตรสาวมาอยู่กับเขาด้วยที่เชกโกสโลวาเกีย  วรัสยังคงความเป็นนักเดินทางอยู่เสมอ  แต่แล้วในปี  1921  
สุขภาพที่ย่ำแย่ของเขาเป็นตัวบังคับให้เขาต้องหยุดการเดินทางลง  วรัสได้ตั้งรกรากอยู่ที่กรุงปราก  สถานที่นี้เองที่เขา
ได้มอบสไลด์และคำบรรยายการเดินทางของเขา  วรัสยังคงยึดมั่นการเขียนบทความและหนังสืออยู่  จนช่วงปลายของ
ชีวิตเขาได้ดำเนินรายการวิทยุจนกระทั่งเสียชีวิตลงในเดือนกุมภาพันธ์  ปี  1932  ณ  กรุงปรากนั่นเอง
         พิพิธภัณฑ์  Naprstek  เป็นสถานที่ที่เก็บฟิล์ม  สไลด์  และรูปภาพหลายพันชิ้นของเขา  อีกทั้งยังมีการจัดตั้ง
กองทุนพิเศษขึ้น  ตั้งแต่ที่เขาได้นำรูปภาพเข้ามา  วรัสเป็นชาวเชกเพียงคนเดียวในช่วงเวลานั้นที่ได้เดินทางไปในหลาย
ประเทศพร้อมด้วยกล้อง  เขาเป็นบุคคลแรก  ๆ  ที่ถ่ายภาพไว้พร้อมกับการเดินทาง  ภาพถ่ายของเขารับเอาสถาปัตยกรรม  
ธรรมชาติ  และทิวทัศน์มานำเสนอ  เรื่องราวที่เขาพรรณนาในหนังสือก็เป็นเรื่องที่อ่านแล้วเข้าใจได้ง่าย  จึงไม่น่าแปลก
ที่หนังสือของเขาจะเป็นที่นิยมและถูกพิมพ์ซ้ำแล้วซ้ำอีกตลอด  50  ปีที่ผ่านมา
         โจเซฟ  โกเรนสกี้  (1847 – 1938)
         โจเซฟ  โกเรนสกี้  เป็นครูโรงเรียนมัธยมที่เดินทางมากกว่า  30  เที่ยว  ในช่วงระหว่างที่โรงเรียนปิดภาค  
ในระหว่างปี  1893 – 1894  เขาเป็นชาวเชกคนแรกที่เดินทางรอบโลกและในปี  1900 – 1901  เขาได้เริ่มเดินทางไปทั่ว
เอเชีย  ออสเตรเลีย  ทัสมาเนีย  นิวซีแลนด์  และหมู่เกาะแปซิฟิค  เขาได้ตีพิมพ์เรื่องราวและประสบการณ์ของเขาใน
หนังสือพิมพ์  บทความในนิตยสารและหนังสือ  ผู้อ่านที่ติดตามผลงานของเขามีทั้งเด็กและผู้ใหญ่  โกเรนสกี้มาถึงกรุงเทพฯ  
ในเดือนพฤษภาคม  ปี  1901  และได้ตีพิมพ์หนังสือที่เกี่ยวข้องกับการสังเกตการณ์ของเขาที่ชื่อว่า  To  the  Antipodes  
ด้วยความที่เป็นครู  เขาสนใจในธรรมชาติ  ชีวิต  และขนบธรรมเนียมของผู้คน  เขาได้นำชิ้นงานอันน่าตรึงใจกลับสู่
พิพิธภัณฑ์  Naprstek  รวมไปถึงภาพถ่ายที่นำมาจากการเดินทางรอบโลก  ซึ่งเขาได้ใช้มันควบคู่ไปกับงานบรรยายด้วย

                                                ***************************************