ทุกวันนี้โลกได้เปลี่ยนไปอย่างไร  ?
         ภาคใต้ได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างไรในรอบสองสามปีที่ผ่านมา  ?
         ในช่วงเวลาที่ผ่านมา  นับตั้งแต่ศูนย์วิจัยมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  คณะมนุษยศาสตร์และ
สังคมศาสตร์  ได้จัดประชุมวิชาการ  “เปิดโลกวิจัยมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ภาคใต้  ครั้งที่  1  :  การ
แสงหาทางจิตวิญญาณและพลังทางภูมิปัญญา”  เมื่อวันที่  1  กันยายน  2544  สถานการณ์ทางด้านสังคม  
เศรษฐกิจ  และการเมือง  ในภาคใต้มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก
         ในทางเศรษฐกิจ  การเปลี่ยนแปลงนโยบายหลายอย่างของรัฐบาลปัจจุบัน  ทำให้เกิดความเจริญ
เติบโตทางเศรษฐกิจในระดับฐานราก  ทั้งจากนโยบายประชานิยมและการปรับราคาผลผลิตที่สำคัญในภาคใต้
คือยางพารา
         ในทางการเมืองและความมั่นคง  กระแสความเคลื่อนไหวทางการเมืองของโลกและภูมิภาคได้เกิดขึ้น  
นับจากรณี  11  กันยายน  ที่สหรัฐอเมริกา  ตามมาด้วยสงครามในอัฟกานิสถานและอิรัก  อันเป็นผลจาก
กระแสการต่อต้านการก่อการร้ายในโลก  ซึ่งมีผลอย่างมากต่อกรณีระเบิดที่เกาะบาหลี  อินโดนีเซีย  ผลกระทบ
จากเหตุการณ์ดังกล่าวต่อประเทศไทยโดยเฉพาะในภาคใต้คือ  กระแสเหตุการณ์ความรุนแรงเรื่องการก่อ
ความไม่สงบและการทำร้ายเจ้าหน้าที่ตำรวจในจังหวัดชายแดนภาคใต้  และเมื่อเร็ว  ๆ  นี้คือ  การจับกุมผู้ที่
ทางการอ้างว่าเป็นเครือข่ายขององค์การก่อการร้ายนานาชาติ  ซึ่งได้ส่งผลกระทบอย่างมากต่อความรู้สึกของ
ประชาชนส่วนใหญ่ในจังหวัดปัตตานี  ยะลา  และนราธิวาส
         ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศที่ส่งผลต่อภาคใต้คือ  กรณีการก่อสร้างท่อก๊าซและ
โรงแยกก๊าซไทย – มาเลเซีย  ที่อำเภอจะนะ  จังหวัดสงขลา  ที่มีการประท้วงจากชาวบ้านอย่างยืดเยื้อ
จนอาจเกิดเหตุการณ์บานปลาย  เป็นความไม่สงบอีกเหตุการณ์หนึ่งในพื้นที่ชายแดนภาคใต้
         ภาพที่ซับซ้อนของเหตุการณ์ที่รุนแรงในภาคใต้และในภูมิภาค  แม้ว่าจะมีเหตุปัจจัยทั้งจากภายใน
และภายนอกหลายอย่าง  แต่มันสะท้อนให้เห็น  “ความเป็นจริง”  อันเป็นประเด็นปัญหาที่สำคัญที่เชื่อมโยง
เรากลับไปสู่ความรู้และความเข้าใจปรากฏการณ์ทางสังคมและการเมืองในภาคใต้  รวมทั้งในที่ต่าง  ๆ  ทั่วโลก
ในยุคปัจจุบันด้วย  “ความเป็นจริง”  ที่แสดงออกในสองด้านก็คือด้านหนึ่งเป็นการดำรงอยู่ของ  “ความแตกต่าง”  
ทางสถานภาพสังคม  เศรษฐกิจ  ความคิด  ความเชื่อ  และ  “ความหลากหลาย”  ทางสังคม  วัฒนธรรม  
ชาติพันธุ์  และความเชื่อทางศาสนา  ความจริงประการที่สองคือ  “การยอมรับ”  และ  “ความอดทน  อดกลั้น”  
ต่อการดำรงอยู่ของความแตกต่างหลากหลายเหล่านั้น  ซึ่งมีอยู่น้อยเกินไปหรืออาจจะไม่มีอยู่เลยในหลาย  ๆ  
เหตุการณ์
         เมื่อมีเหตุการณ์ปัจจุบันมีทีท่าว่าจะลุกลามบานปลายออกไป  สิ่งที่เราจะทำได้ในฐานะสถาบันทาง
วิชาการและนักวิชาการด้านมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ในพื้นที่ก็คือ  เฝ้าติดตามและหาเหตุหาผลหาคำอธิบาย
ที่ดี  ซึ่งเป็นทางออกของคนในสังคมอย่างสมเหตุสมผล  มิใช่งุนงงและไม่เข้าใจเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
         มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  เป็นสถาบันอุดมศึกษาแห่งเดียวที่อยู่ใกล้กับ
เหตุการณ์ที่สุด  จึงควรจะเป็นจุดเริ่มต้นของการตั้งคำถามต่อเหตุการณ์และให้คำอธิบาย  ตีความ  ให้ความหมาย
แก่สิ่งที่เกิดขึ้นอย่างชัดเจน  อันจะนำไปสู่ความเข้าใจที่ดีและการเสนอทางเลือกหรือทางออกที่ดีที่สุดในการ
ช่วยกันแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น
         ความเป็นจริงที่ดำรงอยู่และจะต้องยอมรับกันในโลกทุกวันนี้ก็คือ  ความแตกต่างและหลากหลาย
ทางวัฒนธรรมและเชื้อชาติศาสนา  ทางออกจึงมิใช่การ  “ปะทะกันของอารยธรรม”  เพราะความเป็นจริง
อีกด้านหนึ่งก็คือโลกและสรรพชีวิตอยู่มาได้ด้วยความแตกต่างและหลากหลายเช่นนี้มานานนับร้อยพันปี  
วิถีการดำรงอยู่ด้วยความสงบสันติและอดทนอดกลั้นก็เป็นความจริงอีกด้านหนึ่งของประชาสังคมที่ต้องสร้าง
ขึ้นมาด้วยความสมดุล  การแสวงหาวิธีการดำรงอยู่ด้วยความสันติ  ด้วยภูมิปัญญาและสติปัญญา  จะเป็น
ทางออกที่เหมาะสมสำหรับภูมิภาคแห่งนี้
         ดังนั้น  ศูนย์วิจัยมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  จึงได้จัดการประชุมนำเสนอผลการวิจัย  เปิดโลก
วิจัยมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์  ครั้งที่  2  ขึ้น  ภายใต้หัวเรื่องหลักคือ  “ความหลากหลายทางวัฒนธรรม
และสันติภาพ”
         ณ  เวทีแห่งนี้  ได้มีการนำเสนอผลงานวิจัยทั้งในด้านภาษาและวรรณกรรม  พหุวัฒนธรรม  การสื่อสาร
ชุมชน  พหุลักษณ์แห่งภูมิปัญญา  และพลวัตแห่งประชาสังคมในภาคใต้  การเมือง  และความมั่นคง  ในการ
ประชุมดังกล่าวศาสตราจารย์เสน่ห์  จามริก  ประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ  จะเป็นผู้เปิด
เวทีความคิดเรื่อง  “ภาคใต้  :  ความหลากหลายทางวัฒนธรรมและสันติภาพ”  ในช่วงท้าย  รศ.ดร. ชัยวัฒน์  
สถาอานันท์  จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์  จะอภิปรายสรุปเชิงวิพากษ์ผลงานวิจัยที่ได้นำเสนอทั้งหมดด้วย
หัวข้อ  “สันติภาพท่ามกลางความหลากหลาย  :  จากสถานการณ์โลกสู่ภาคใต้”  เราจะได้เห็นภาพที่หลากหลาย  
ได้รู้จักและยอมรับความหลากหลายนั้นจากเวทีวิชาการครั้งนี้

                                                 ***********************************