พบดอกบัวผุด  ดอกไม้ที่ใหญ่ที่สุดในโลกและเป็นสมุนไพร  ผลสืบเนื่องจากสถาบันศิลปะและวัฒนธรรม  ร่วมกับ

คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี  

จัดสัมมนาและเดินป่าศึกษาสมุนไพรในจังหวัดปัตตานี  ยะลา  และนราธิวาส  เมื่อวันที่  31 สิงหาคม - 9  กันยายน  2539

         การอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยด้านหมอและยาพื้นบ้าน  ซึ่งถือได้ว่าเป็นทรัพย์สินทางปัญญาที่จะสะสมมาตั้งแต่อดีต

เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า  มีประโยชน์ต่อมวลมนุษย์เป็นอย่างยิ่งและการที่จะฟื้นฟูภูมิปัญญาด้านหมอและยาพื้นบ้าน

ภาคใต้ให้กลับมาอีกนั้น  มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องหาข้อมูลด้านสมุนไพรในสภาพปัจจุบัน  ดังนั้นมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  

วิทยาเขตปัตตานี  จึงได้ร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี  จัดโครงการสัมมนาหาข้อมูลทั้งระบบในเรื่องป่าสมุนไพร

ใน  3  จังหวัดชายแดนภาคใต้คือ  ปัตตานี  ยะลา  และนราธิวาส  เมื่อวันที่  31  สิงหาคม - กันยายน  2539  โดยมีหมอพื้นบ้าน

ใน  3  จังหวัดชายแดนภาคใต้  นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  และจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี  รวม

ประมาณ  50  คน  เข้าร่วมสัมมนา  สำหรับการเดินป่าศึกษาหาสมุนไพรในครั้งนี้กลุ่มหมอพื้นบ้านผู้เข้าร่วมสัมมนาได้เลือกพื้นที่

เขาบูบุฮ์  สันเขาบูโยะ  เทือกเขาน้ำค้าง  บ้านบาแฮ  ตำบลกาลอ - บือมัง  อำเภอรามัน  จังหวัดยะลา  ซึ่งสภาพพื้นที่บริเวณนี้เป็น

เนินเขา  พืชส่วนใหญ่เป็นต้นยางพารา

         นายน้ำ  สุขอนันต์  ผู้อำนวยการสถาบันศิลปะและวัฒนธรรม  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  เปิด

เผยถึงการสัมมนาและเดินป่าศึกษาสมุนไพรในครั้งนี้ว่า  ได้รับความสำเร็จเป็นอย่างมาก  ผู้เข้าร่วมสัมมนาได้สำรวจพบสมุนไพร

ไม่น้อยกว่า  180  ชนิด  และในจำนวนนี้พบ  "ดอกบัวผุด"  บริเวณป่าดงดิบบนเขาสูง  มีทั้งดอกตูมและดอกบานผลิดอกออกมา

จาก  "ย่านไก่ต้ม"  ซึ่งเป็นไม้เถาชนิดหนึ่งที่เลื้อยติดพื้นดินด้วยความเป็นปริศนาในแง่การแพร่พันธุ์และการดำรงอยู่ในสภาพที่

สมดุลแห่งธรรมชาติ  จึงได้เก็บตัวอย่างเพื่อประโยชน์ต่อการศึกษาในทางด้านพฤกษศาสตร์  ชีววิทยา  และสรรพคุณทางยา

สมุนไพรต่อไป

         บัวผุดหรือชื่อท้องถิ่นว่า  ดอกบัวตูม - บัวบาน  หรือบูงอเกะมอ  เป็นพืชที่อยู่ในตระกูล  Rafflesia  จัดเป็นดอกไม้

ที่ใหญ่ที่สุดในโลกและหายากที่สุด  มักพบในป่าดิบชื้นเขตร้อน  สามารถพบได้ในบริเวณทางตอนเหนือของประเทศมาเลเซีย  

ประเทศไทยในจังหวัดยะลา  สุราษฎร์ธานี  ประจวบคีรีขันธ์  และบางส่วนของประเทศพม่าในระดับความสูงตั้งแต่  200 - 1,600  

เมตร  เหนือระดับน้ำทะเล

         Rafflesia  เป็นชื่อของตระกูลพืชชนิดหนึ่ง  ชื่อตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ประกาศการพบเป็นครั้งแรกคือ  Sir  

Thomas  Raffle  ได้สำรวจพบดอกไม้ยักษ์มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง  97  เซนติเมตร  ในบริเวณตะวันตกเฉียงใต้ของเกาะ

สุมาตรา  เมื่อปี  พ.ศ. 2361  สำหรับบัวผุดชนิดนี้มีชื่อทางวิทยาศาตร์ว่า  "Rafflesia  Kerrii"  ให้ชื่อตามผู้ประกาศการค้น

พบคนแรก  (ไม่นับคนท้องถิ่น)  คือ  นายแพทย์  A.F.G. Kerr  ชาวอังกฤษ  พบในป่าบริเวณอำเภอกระบุรี  จังหวัดระนอง

         สำหรับเรื่องราวต้นกำเนิดของดอกบัวผุด  เพียงพอว่าเป็นพืชกาฝากชนิดหนึ่งไม่มีราก  ไม่มีใบ  และกิ่งก้าน  หาก

แต่อาศัยเถาวัลย์  "ย่านไก่ต้ม"  เฉพาะที่เลื้อยอยู่ตามพื้นดินเท่านั้น  ผลิดอกออกมาและดูดน้ำ  อาหารหล่อเลี้ยงตัวเองตั้งแต่แรกเริ่ม

ผลิดอกเป็นตุ่มเล็กจนใหญ่เป็นหัว  แล้วผลิบานเป็นดอกไม้มหึมา  จากนั้น  5 - 7  วัน  จึงจะเน่าและเหี่ยวลง

ไป  นับจากแรกเริ่มจึงถึงสิ้นสุดวงจรกินเวลาประมาณ  9  เดือน

         ผู้อำนวยการสถาบันศิลปะและวัฒนธรรม  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  กล่าวเพิ่มเติมว่านอกจาก

ความแปลกประหลาดของดอกไม้ยักษ์นี้แล้ว  หมอพื้นบ้านเชื่อว่าดอกบัวผุดยังมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรชนิดหนึ่ง  แต่ในแง่วิชา

การสรรพคุณทางด้านเภสัชพฤกษศาสตร์ยังไม่ได้รับการยืนยัน



                                                                           *******************