ฉบับที่  050/2541                                                                      20  สิงหาคม  2541

         นักวิชาการ  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  ศึกษาพบว่าปัตตานีในอดีตเป็นเมืองท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดด้าน
การค้า  เป็นมหานครของดินแดนมลายูในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้  จนได้ชื่อว่า  "คาบสมุทรทองคำ"  แต่ยังไม่ได้รับการสนับสนุนให้มี
การศึกษา  ค้นคว้า  และบูรณะอย่างจริงจัง
         ปัตตานีเป็นจังหวัดหนึ่งทางภาคใต้ของประเทศไทย  และนับได้ว่าเป็นเมืองหนึ่งที่มีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์อัน
ยาวนาน  ในอดีตปัตตานีเคยเป็นอาณาจักรที่มีความเจริญถึงขีดสุด  เป็นเมืองท่าที่สำคัญ  มีการติดต่อค้าขายกับชาติต่าง  ๆ  จนได้ชื่อว่า
เป็น  คาบสมุทรทองคำ  และมีอาณาจักรที่ปกครองตนเองได้อย่างอิสระในสมัยหนึ่ง  แต่เมื่อเสื่อมอำนาจลงทำให้เมืองเสื่อมความสำคัญ
ลงเช่นกัน
         การศึกษาอดีตอันรุ่งเรืองของเมืองปัตตานี  จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจและมีความจำเป็นที่จะต้องศึกษาเก็บรวบรวมข้อมูลทาง
ประวัติศาสตร์  เพื่อให้เป็นแหล่งข้อมูลศึกษาในอนาคต  โครงการปัตตานีศึกษา  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  จึงได้
ศึกษาวิจัยเรื่อง  "ปัตตานี  :  การค้าและการเมืองการปกครองในอดีต"  เพื่อศึกษาบทบาททางการค้าและพัฒนาการทางการเมือง  การ
ปกครองของปัตตานี
         รศ. ครองชัย   หัตถา  นักวิจัยโครงการปัตตานีศึกษา  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  และผู้ศึกษา  
"ปัตตานี  :  การค้าและการเมืองการปกครองในอดีต"  เปิดเผยว่าจากการศึกษาเรื่อง  "ปัตตานี  :  การค้าและการเมืองการปกครองใน
อดีต"  พบว่าปัตตานีมีบทบาททางการค้าและการเมืองการปกครองเป็นเวลานาน  มีทำเลที่ตั้งที่เหมาะสมบนคาบสมุทรมลายู  ซึ่งเป็น
คาบสมุทรกลางระหว่างตะวันออกกับตะวันตก  ได้แก่  จีนกับอินเดีย  รวมทั้งอาหรับและเปอร์เซีย  ปัตตานีเป็นเมืองท่าที่มีชื่อเสียงเป็น
ที่รู้จักอย่างกว้างขวางมาตั้งแต่สมัยลังกาสุกะ  ชื่อ  "ปาตานี"  ในระหว่างพุทธศตวรรษที่  21 - 23  ปัตตานีได้รับการกล่าวถึงว่าเป็น
ศูนย์กลางการค้าและเป็นเมืองท่านานาชาติแห่งเอเซียตะวันออกเฉียงใต้  ประกอบกับท่าเรือปัตตานีเป็นท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดสำหรับการค้า  
และเป็นท่าเรือคู่ค้ากับเมืองท่าสุรัต  มะละกา  กัวโคโรมันแดล  และเป็นท่าเรือสองพี่น้องกับท่าเรือฮิราโดะของญี่ปุ่น  ปัตตานีในระยะ
ดังกล่าวมีการปกครองที่เข้มแข็ง  มีการจัดเก็บภาษีที่เป็นระบบและเป็นธรรมกับพ่อค้าทุกชาติ  มีการดำเนินการด้านการทูตกับประเทศ
ต่าง  ๆ  เมืองปัตตานีในระหว่างพุทธศตวรรษที่  21 - 23  ได้ชื่อว่าเป็นเมืองหลวงของชาวมลายูและเป็นมหานครของภูมิภาคนี้
         นักวิจัยโครงการปัตตานีศึกษา  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตปัตตานี  และผู้ศึกษา"ปัตตานี  :  การค้าและการ
เมืองการปกครองในอดีต"  กล่าวเสนอแนะว่าประวัติศาสตร์ที่ยาวนานของปัตตานีและบทบาททางการค้าที่โดดเด่นในอดีต  นับเป็นหนึ่ง
ในความภาคภูมิใจบนคาบสมุทรมลายู  ปัตตานีและเมืองต่าง  ๆ  ร่วมสมัยในอดีต  อาทิ  เคดาห์  ตะกั่วป่า  ไชยา  ตรัง  นครศรีธรรมราช  
สงขลา  สายบุรี  ฯลฯ  เป็นเมืองสำคัญของภูมิภาคเอเซียอาคเนย์  ในฐานะที่เป็นเมืองท่าค้าขายกับจีน  อินเดีย  อาหรับ  เปอร์เซีย  ญี่ปุ่น  
ฯลฯ  รวมถึงการค้าสมัยอาณานิคมกับชาติต่าง  ๆ  ของยุโรปและเมืองต่าง  ๆ  บนคาบสมุทร  จึงมีความสำคัญไม่เฉพาะในระดับท้องถิ่น
เท่านั้น  หากแต่ได้ทำหน้าที่เชื่อมต่อการค้าและอารยธรรมระหว่างสองซีกโลก  จนสามารถสร้างอารยธรรมแห่งคาบสมุทรมลายูมาเป็น
เวลานับพันปี  ปัจจุบันร่องรอยและหลักฐานต่าง  ๆ  ยังคงหลงเหลืออยู่มาก  ควรได้รับการสนับสนุนให้มีการศึกษา  ค้นคว้า  และบูรณะ
สถานที่สำคัญต่าง  ๆ  และเผยแพร่สู่สาธารณชนอย่างจริงจัง

                                                                                   *******************